ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

1922,

Ενα σπάνιο ντοκουμέντο της σύγχρονης πολεμικής και διπλωματικής ιστορίας της Ελλάδας. Η φωτογραφία και το περιεκτικό κείμενο που την συνοδεύει στην πίσω πλευρά αποτυπώνουν παραστατικά την πάντα εξάρτηση της χώρας απο τα ξένα συμφέροντα αφού ακόμα και στις πιο κρίσιμες στιγμές της Μικρασιατικής εκστρατείας και εν μέσω μαχών είχε συγκροτηθεί 

στην Μ. Ασία διαπραγματευτική επιτροπή Ελλήνων γλωσσομαθών αξιωματικών που, με την σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης, εκπροσωπούσε υπουργούς εξωτερικών ξένων δυνάμεων που συνεδρίαζαν στις Κάννες, έδινε λόγο, έπαιρνε κατευθύνσεις και διαπραγματεύονταν (διαβάστε τον χαρακτηρισμό του εκπροσώπου του Ιταλού υπουργού εξωτερικών: “ο πλέον αδιάλλακτος”).

* Ακρη αριστερά ο δελφιώτης Παναγιώτης Οικονόμου που με το βαθμό του υπασπιστή προήδρευε της επιτροπής. Είχε σταλεί στην Μ. Ασία ως λοχίας του ευζωνικού τάγματος και είχε προαχθεί. (Φωτογραφία και πληροφορίες απο Γιώργο Οικονόμου)

Κείμενο :

“Αναβληθείσα Συνδιάσκεψις Καννών οι μετασχόντες ως υπουργοί των εξωτερικών Α' εκ Δελφών Π. Οικονόμου εκ μέρους της Αγγλίας, Β' υπουργός εξωτερικών Αμερικής Φ. Πανδής, Γ' υπουργός εξωτερικών Γαλλίας Αθ. Ανδρίτσος, Δ' υπουργός εξωτερικών Ιταλίας ο πλέον αδιάλλακτος Θ. Φαρμάκης.

Μετ' ου πολύ συγκροτείται νεα διάσκεψις προς κανονισμόν του όλως ιδιαιτέρου χρηματικού κεφαλαίου όπερ εξαντλήθη κατά τας ημέρας της απόκρεω.Θέλει δε αποτανθεί τηλεγραφικώς εις τας οικείας αυτών κυβερνήσεις προς γνώσιν και συμμόρφωσιν.

Πρόεδρος Καννών

Π. Οικονόμου”

Αποσπάσματα κειμένων για το κλίμα της περιόδου και το κρίσιμο οικονομικό που αναφέρει το κείμενο της φωτογραφίας:

Διπλωματικοί αγώνες - οικονομικά αδιέξοδα

Ο πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης σε μία απέλπιδα προσπάθεια εξεύρεσης βοήθειας, κυρίως οικονομικής, γιά τήν λύση του μικρασιατικού προβλήματος διέτρεχε τίς ευρωπαϊκές πόλεις. Από τό Λονδίνο πήγε στήν Ρώμη καί από εκεί στίς Κάννες, όπου είχαν συγκεντρωθεί οι αντιπρόσωποι των τριών Δυνάμεων της Entente. Ολες οι συναντήσεις απέβησαν άκαρπες. Τήν ίδια ώρα πού οι Γάλλοι ιμπεριαλιστές καί οι Ιταλοί κεφαλαιοκράτες σε συνεργασία μέ τούς Κομμουνιστές της Σοβιετικής Ενωσης, υποστήριζαν μέ όλα τά μέσα τούς γενοκτόνους του Κεμάλ, η Αγγλία αρνείτο καί τήν ελάχιστη οικονομική βοήθεια πού χρειάζοταν ο Δημήτριος Γούναρης γιά να συντηρήσει τόν ελληνικό στρατό στήν Μικρά Ασία.

Διπλωματικές κινήσεις (Δεκ. 1921 – Ιαν. 1922)

Επόμενος σταθμός της ελλ. κυβερνητικής αντιπροσωπίας ήταν οι Κάννες όπου είχαν συγκεντρωθεί οι αντιπρόσωποι των τριών Δυνάμεων της Αντάντ για τη Συνδιάσκεψη των Καννών, προκειμένου ν’ ασχοληθεί α) με την οικονομική ανασυγκρότηση της μεταπολεμικής Ευρώπης, β) με ορισμένες πτυχές του Γερμανικού ζητήματος, και γ) με τη χάραξη ενιαίας στάσης της Αντάντ (κυρίως σε οικονομικά ζητήματα) απέναντι στη Σοβιετική Ένωση.

Οι Έλληνες είχαν την ευκαιρία να πραγματοποιήσουν αλλεπάλληλες επαφές και να εκθέσουν τις ελληνικές θέσεις, χωρίς να έχουν να προτείνουν κάτι συγκεκριμένο. Απλά επιβεβαίωσαν με τους Άγγλους τις δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει στο Λονδίνο: ν’ αποφύγουν κάθε μονομερή ενέργεια –στρατιωτική ή διπλωματική- στο Μικρασιατικό ζήτημα. Από την πλευρά της η Αγγλία υποσχέθηκε να προωθήσει το γρηγορότερο Διασυμμαχική Συνδιάσκεψη για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, βάσει των γνωστών στους Έλληνες αγγλικών απόψεων: δηλ. πλήρη εξουσιοδότηση της Αντάντ να διαχειριστεί τα ελληνικά συμφέροντα. Για κάποια, όμως, από τα επίμαχα ζητήματα (όπως π.χ. εκείνο της Ανατ. Θράκης) οι θέσεις Αγγλίας και Γαλλίας απέκλιναν. Και δεν ήταν οι μόνες διαφορές τους. Οι Γάλλοι ήταν σαφώς υποχωρητικότεροι απέναντι στις αξιώσεις του Κεμάλ. Πάντως το μόνο που πέτυχε η Συνδιάσκεψη των Καννών ήταν να επισημοποιήσει και υπογραμμίσει τις αγγλογαλλικές διαφορές.

Ανταλλαγή Αγγλο-ελληνικών διαβημάτων

Στις 23/1/1922 ο στρατηγός Α. Παπούλας διαμήνυσε στην κυβέρνηση ότι αν υπάρχει αδυναμία αποστολής επαρκών εφοδίων, τότε θα πρέπει ο ελλ. στρατός ν’ αποχωρήσει από τη Μ. Ασία. Περίπτωση δε σύμπτυξης του στρατού στην περιοχή της Σμύρνης αντενδείκνυται. Ο Γούναρης στις 15/2 επανήλθε στο Λονδίνο. Όντας εκεί, έστειλε επίσημη διακοίνωση στον Άγγλο υπουργό των Εξωτερικών, δηλώνοντας ότι είναι αδύνατη η περαιτέρω παραμονή του ελλ. στρατού στη Μ. Ασία, αν δεν εξασφαλιστεί δάνειο από την αγγλική κεφαλαιοαγορά. Ανάλογο, προφορικό αυτό, διάβημα έκαμε προς την αγγλική πλευρά και ο Αρμοστής Σμύρνης Αρ. Στεργιάδης.