Τετάρτη 15 Ιουλίου 2020

Ο ΑΙΣΩΠΟΣ ΚΑΙ Η ΔΕΛΦΙΚΗ ΣΚΕΥΩΡΙΑ

Ο Αίσωπος είναι ο διασημότερος από τους αρχαίους μυθοποιούς, αναμφισβήτητος πατέρας του αρχαίου μύθου. Θεωρείται ιδρυτής αυτού του λογοτεχνικού είδους που σήμερα ονομάζουμε παραβολές – μικρές ιστορίες που αφηγούνται φανταστικές ή πραγματικές ιστορίες με μεταφορικό τρόπο ή αλληγορίες. Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι δεν έγραψε ούτε μια λέξη, αλλά όλους τους μύθους τους διηγείτο προφορικά.

Λέγεται ότι γεννήθηκε το 625 π.Χ..  Όπως με τον Όμηρο έτσι και με τον Αίσωπο πολλές πόλεις και χώρες διεκδικούν την καταγωγή του. Άλλοι λένε ότι γεννήθηκε στη Φρυγία, περιοχή της σημερινής βορειοκεντρικής Τουρκίας, άλλοι στη Σάμο ή τη Θράκη, τις Σάρδεις, την Αίγυπτο ή σε περιοχές της Αφρικής όπως την Αιθιοπία.  
Εκτός όμως από τον τόπο καταγωγής του, ορισμένοι αμφισβητούν και την ίδια την ύπαρξη του. Τον Αίσωπο πάντως, αναφέρει ο Ηρόδοτος, ο Αριστοφάνης ακόμα και ο Πλούταρχος στο έργο του « Των επτά σοφών συμπόσιον», όπου φαίνεται να παίρνει μέρος και να ελέγχει με την ευφυολογία και τη σοφία του τους λόγους των επτά σοφών.
Από τις παραπάνω πηγές μαθαίνουμε για τη ζωή του Αισώπου. 
Ο Αίσωπος ήταν ταπεινής καταγωγής και πιθανότατα γεννήθηκε από οικογένεια δούλων. Ήταν άσχημος, μαυριδερός, καμπούρης, τραυλός, κοντολαίμης, στραβοπόδης, με πλακουτσωτή μύτη και τριγωνικό κεφάλι, αλλά ευφυέστατος και παρατηρητικός. Είχε ταλέντο στο να πλάθει μύθους. Μύθους που χρησιμοποιούσε κυρίως για να περνάει μηνύματα στους ακροατές του, να διδάσκει ήθος και να καυτηριάζει την αδικία, την προδοσία και γενικά όλες τις ευτελείς πράξεις των ανθρώπων της εποχής του. Είναι ο πρώτος που χρησιμοποίησε αλληγορικό αλλά και πεζό λόγο στα έργα του. Έως τότε οι συγγραφείς χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά έμμετρο λόγο. Παρότι όσο ζούσε ήταν δούλος, οι Αθηναίοι του έστησαν ανδριάντα για να δείξουν ότι κάθε άνθρωπος με αξία πρέπει να τιμάται, ανεξάρτητα από την καταγωγή του.
Όσον αφορά τη ζωή του, τουλάχιστον στην αρχή της πρέπει να ήταν δύσκολη. Κάποιοι  λένε ότι ήταν βοσκός – δούλος ενός κτηματία. Μια μέρα είδε έναν επιστάτη να χτυπά άδικα έναν άλλο δούλο και έτρεξε να τον βοηθήσει. Ο επιστάτης, εκνευρισμένος και για να τον εκδικηθεί, τον κατηγόρησε στον κτηματία και αυτός τον πήγε στην αγορά της Εφέσου για να τον πουλήσει. Εκεί τον αγόρασε ένας σοφός, ο Ξάνθος από τη Σάμο, που τον εκτίμησε, τον πήρε μαζί του σαν δούλο και ταξίδεψαν μαζί για να του γνωρίσει όλο τον κόσμο. Στη συνέχεια τον πούλησε στο σοφό Ιάδμονα το Σάμιο. Αυτός όμως εκτιμώντας τα πνευματικά χαρίσματα του Αισώπου, τη σοφία και την ευφυΐα του τον απελευθέρωσε. 
Ο Αίσωπος ταξίδεψε και έτσι κάποτε έφτασε στο Μαντείο των Δελφών.
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο βασιλιάς Κροίσος ήταν εκείνος που τον έστειλε στο Μαντείο των Δελφών το 560 π.Χ. με δώρα για το ναό του Απόλλωνα και για να λάβει χρησμό. 
Οπως και να’χει ο Αίσωπος με κάποιο τρόπο βρέθηκε στο Μαντείο των Δελφών.
Λένε λοιπόν ότι εκεί κατηγόρησε με σαρκαστικό τρόπο τους ιερείς για απάτη και απληστία και τους ειρωνεύτηκε λέγοντας ότι μαντεύουν για να πλουτίζουν. Τους κατοίκους τους κατηγόρησε ότι ζούσαν από τα αφιερώματα των προσκυνητών αντί να καλλιεργούν τα κτήματά τους και να φροντίζουν τα ζώα τους. Οι ιερείς θύμωσαν, εξοργίστηκαν και σκέφτηκαν να τον θανατώσουν με δόλο. Έτσι τον παγίδεψαν, λίγο πριν φύγει, βάζοντας στις αποσκευές του ένα ιερό σκεύος απο το ναό του Απόλλωνα. Κατόπιν έστειλαν ξωπίσω του την φρουρά και τον κατηγόρησαν για κλέφτη και ιερόσυλο. Τον δίκασαν άδικα και τον καταδίκασαν σε θάνατο, ρίχνοντάς τον από τις κορυφές του Παρνασσού. 

(Σ.Σ. Αν και έχει μεταφερθεί απο την αρχαιότητα πως ο Αισωπος κατακρημνίστηκε απο τις Φαιδριάδες, αυτό μοιάζει αδύνατον για τον απλό λόγο πως οι τρείς κρημνώδεις πλευρές των Φαιδριάδων καταλήγουν σε ιερά σημεία των Δελφών και για κανένα λόγο δεν θα τελούνταν εκτελέσεις εκεί. Στη βάση τους βρίσκεται η ιερή πηγή Κασταλία, δυτικά ο ναός του Απόλλωνα και ανατολικά το ιερό της προναίας Αθηνάς. Πιο πιθανό είναι η θανάτωση του Αισώπου να έγινε απο τον γκρεμό που βρίσκεται στα πόδια των σύγχρονων Δελφών όπου και το μεγαλύτερο βύθισμα του εδάφους στην περιοχή)

Σύμφωνα με την παράδοση, ο θεός Απόλλωνας τιμώρησε την αδικία στέλνοντας στους κατοίκους των Δελφών λιμό και άλλα δεινά.
Οταν ζητήθηκε απο τον θεό, μέσω χρησμού, να γίνουν γνωστοί οι λόγοι των συμφορών που έπληξαν την πόλη, πληροφορήθηκαν την αιτία που ήταν ο άδικος θάνατος του Αισώπου.
Τότε το ιερατείο αναζήτησε, με κήρυκες σε όλη την Ελλάδα, κάποιο συγγενικό πρόσωπο του Αισώπου ώστε να του ζητηθεί συγγνώμη και να του αποδώσουν την όποια ικανοποίηση επιθυμεί.
Παρ' όλα αυτά λέγεται πως πέρασαν τρείς γενεές έως ότου παρουσιαστεί στο Δελφικό ιερό ο Ιάδμονας απο την Σάμο ως ο περισσότερο οικείος του νεκρού. Eγγονός του Ιάδμονα τον οποίο είχε υπηρετήσει ο Αίσωπος και ο οποίος τον είχε καταστήσει απελεύθερο. Ετσι αποδόθηκε η συγγνώμη του ιερατείου ώστε να αποκατασταθεί η μνήμη του και να αρθεί η τιμωρία του θεού.


* Η εικόνα της κορυφής είναι λιθογραφία του Theodor Hosemann (1842) και αναπαριστά τη θανάτωση του Αισώπου


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου