ΕΘΙΜΑ ΚΑΣΤΡΙΟΥ -ΔΕΛΦΩΝ

Στο βιβλίο του αείμνηστου Αλέξανδρου Κοντολέοντος "ΟΙ ΔΕΛΦΟΙ ΚΑΙ Η ΚΑΣΤΑΛΙΑ ΠΗΓΗ" , εκδ. 1911,  γίνεται αναφορά σε κάποια τοπικά έθιμα με σημαντικότερα ίσως αυτό της πρώτης του έτους αλλά και το άλλο του αμίλητου νερού για θεραπευτικούς λόγους,  και τα δύο αυτά -μαζί και του Κλήδωνα- με επίκεντρο την πηγή της Κασταλίας και το νερό της.

-ΠΡΩΤΗ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ

Στους σημερινούς Δελφούς (γράφει ο Αλέξανδρος Κοντολέων) υπάρχει η εξής συνήθεια. Ολοι οι κάτοικοι της κωμοπόλεως την πρώτη του έτους και πολύ νωρίς τα ξημερώματα πάνε στην Κασταλία πηγή κρατώντας αγγεία και σκεύη στα οποία περιέχονται δημητριακοί καρποί και πλακούντια (πλακούντια : τα γλυκά που ετοίμαζαν απο τις παραμονές για να υποδεχτούν αυτή την γιορτινή

ημέρα δηλ. τηγανίτες, στριφτά και μπακλαβάδες).

Τα σκεύη τα άφηναν όλη τη νύχτα κοντά στην πηγή για να ξαστριστούν (δηλ. να τα δούν τα άστρα) και άλλοι έριχναν μέσα στα νερά της Κασταλίας τα γλυκίσματα για να εξευμενίσουν τις νεράιδες, τις λάμιες, τα στοιχειά, τα ξωτικά αλλά και τα κακά πνεύματα για να μην τους ενοχλούν ενώ άλλοι απλά τα άφηναν πάνω στους βράχους αντί να τα ρίξουν στο νερό.

Μετά απο αυτό βάζουν στα αγγεία με τα δημητριακά νερό και άμμο απο την πηγή και επιστρέφουν στα σπίτια τους όπου ραντίζουν με το περιεχόμενο και λένε μεγαλόφωνα : γειά (δηλ. υγεία), βροστιά (δηλ. ευρωστία) και καλή χρονιά και σπάνε στην πόρτα της εισόδου ένα ρόδι, σύμβολο ευημερίας και ευτυχίας. Η πράξη αυτή λέγεται αμπόλιασμα (δηλ. μπόλιασμα) του σπιτιού,

-ΑΜΙΛΗΤΟ ΝΕΡΟ

Υπάρχει ένα έθιμο στους Δελφούς όπου οι γυναίκες των χωρικών πηγαίνουν στην Κασταλία πηγή με δοχεία και παίρνουν νερό το οποίο δίνουν στους ασθενούντες να πιούν για να θεραπευτούν. Ιδίως σε αυτούς που παρ' όλες τις ιατρικές και οικογενειακές φροντίδες δεν μπορούν να γίνουν καλά. Λένε δε πως αυτοί έχουν το λεγόμενο “απόκριμα”.

Το νερό αυτό που μεταφέρουν το λένε “αμίλητο” γιατί τόσο όταν πάνε να το λάβουν αλλά και όταν επιστρέφουν ούτε μιλάνε σε κανένα ούτε χαιρετάνε αλλά βαδίζουν έχοντας τα μάτια προς το έδαφος με μεγάλη ευλάβια. Και για τη συνήθεια αυτή λένε οι υπόλοιποι όταν βλέπουν κάποια γυναίκα με αυτά τα χαρακτηριστικά: “ Πάει να πάρει το αμίλητο νερό”.

(Σημ. Στο νέο χωριό, απο κάποια στιγμή και ύστερα, το "αμίλητο νερό" το έφερναν στο σπίτι και την πρώτη του έτους για το καλό της νέας χρονιάς πηγαίνοντας όμως στις πηγές που ανάβλυζαν μέσα στον οικισμό).

-Ο ΚΛΗΔΩΝΑΣ

Την 23η Ιουνίου, παραμονή της γιορτής του Προδρόμου και Βαπτιστή Ιωάννη, κάθε συνοικία των Δελφών (γειτονιά) αναθέτει σε μια νεαρή κόρη μιας οικογένειας να αγοράσει ένα καινούργιο αγγείο. Μετά την αγορά η κοπέλα παίρνει απο τις κοπέλες των άλλων οικογενειών της συνοικίας διάφορα μικροαντικείμενα όπως δακτυλίδια κλπ και τα βάζει μέσα στο αγγείο. Στην συνέχεια πάει στην Κασταλία πηγή και γεμίζει το αγγείο με νερό. Επιστρέφοντας στο σπίτι της, το καλύπτει με κόκκινο ύφασμα και το ασφαλίζει με ένα καινούργιο κλειδί.

Το επόμενο πρωί, στις 24 Ιουνίου, οι νεαρές κοπέλες, που έχουν δώσει προσωπικά τους αντικείμενα, συγκεντρώνονται σε ένα σπίτι και αφού ανοίξουν το αγγείο αναθέτουν σε ένα παιδάκι να βγάλει ένα ένα τα αντικείμενα που περιέχονται. Κάθε μία που παίρνει το δικό της αντικείμενο τραγουδά και ένα δίστιχο που προλέγει ή προφητεύει την τύχη της και τον μελλοντικό γάμο της όπως το :

“ Τον κλήδωνά μου έριξα για να σε ριζικάρω

κι ο κλήδωνάς μου μώδειξε γυναίκα να σε πάρω”

Αφού μείνει μόνο νερό μέσα στο αγγείο, κάθε νέα γεμίζει το στόμα της με αυτό και κρατώντας το βγαίνει στην αυλή. Οταν ακουστεί το όνομα του αγαπημένου-εκλεκτού της μόνο τότε ανοίγει το στόμα και ρίχνει το νερό στο έδαφος.

-ΟΙ ΠΥΡΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ

Επίσης το βράδυ της παραμονής του Αη-Γιάννη (23 Ιουνίου) οι κάτοικοι ανάβουν μεγάλες φωτιές και αυτό γιατί το γενέθλιο του Προδρόμου και Βαπτιστή Ιωάννη συμπίπτει με την αρχαία γιορτή της θερινής τροπής του Ηλίου (θερινό ηλιοστάσιο) που γιορταζόταν με άναμα πυρών στις κορυφές βουνών, λόφων και σε τρίστρατα.

Απομεινάρι των αρχαίων τελετών είναι τόσο οι φωτιές όσο και το σωζόμενο έθιμο του κλήδωνα που συμβολίζει, απο την τροπή του ήλιου, και την τροπή της τύχης των ανθρώπων.