VIRGINIA WOOLF, ΜΙΑ ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ

Η διάσημη αγγλίδα συγγραφέας Virginia Woolf (1882-1941) βρέθηκε στην Ελλάδα τον Απρίλιο και Μάιο του 1932 και ανάμεσα στα μέρη που επισκέφθηκε ήταν και οι Δελφοί.

Η περιγραφή της όμορφη και γλαφυρή δεν αφήνει να εκδηλωθεί ο ενθουσιασμός που την κυρίευσε στις περιηγήσεις της, που όμως φαίνεται σε γράμμα της λίγο μετά απο την επιστροφή της στην Αγγλία.

"Γιατί δεν μου είπες ποτέ ότι η Ελλάδα είναι όμορφη;" γράφει λίγες μέρες αργότερα στην ηλικιωμένη φίλη της Έθελ Σμιθ. "Γιατί δεν ανέφερες ποτέ τη θάλασσα και τους λόφους, τις κοιλάδες και τα λουλούδια; Μόνο εγώ έχω μάτια και βλέπω; Έθελ, σου το αναγγέλλω επισήμως: η Ελλάδα είναι η πιο όμορφη χώρα του κόσμου. Ο Μάης είναι η πιο όμορφη εποχή του χρόνου. Ελλάδα και Μάης μαζί!"


ΣΤΟΥΣ ΔΕΛΦΟΥΣ

H ώρα είναι δέκα παρά πέντε. Και πού βρίσκομαι και γράφω με πένα και μελάνι; Όχι στο γραφείο μου. Στο φαράγγι, στην κοιλάδα, στους Δελφούς, κάτω από μια ελιά, σε γη στεγνή, στρωμένη με άσπρες μαργαρίτες. Ο Λέναρντ διαβάζει την ελληνική του Γραμματική δίπλα μου, μια χελιδονοουρά, αν δεν κάνω λάθος, πέρασε ξυστά.

Γκρίζοι βράχοι απέναντι μου, με ελαιόδεντρα και θάμνους, κι αν τους ανέβω έναν έναν, να το μεγάλο φαλακρό γκριζόμαυρο βουνό, κι έπειτα ουρανός απόλυτα λείος. Πίσω λοιπόν στη ζεστή γη με τις μαργαρίτες και τα έντομα στις κίτρινες καρδιές τους. Ακούγονται κουδούνια κατσικιών' ένας γέρος ξεπέζεψε από το μουλάρι του — είμαστε ακριβώς στη βάση του λόφου που στην κορφή του είναι οι Δελφοί, και ο Ρότζερ κι η Μάρτζερυ σχεδιάζουν. Και μια ακρίδα μόλις έκατσε πάνω στην ελιά.

Έτσι προσπαθώ να κάνω ορατή αυτή τη σκηνή που σύντομα θα χαθεί για πάντα. Κι ίσως ακόμη προσπαθώ να αποφύγω αυτόν το δαίμονα που λέει, ίσως χωρίς λόγο, ότι θα 'πρεπε να καταγράψει κανείς το πώς πήγαμε στην Κόρινθο, στο Ναύπλιο, στις Μυκήνες, το Μυστρά, την Τριπολιτσά, κι από κει πίσω ξανά στην Αθήνα, ενώ ο ήλιος τσουρούφλιζε, κι εγώ φορούσα ένα μεταξωτό φόρεμα, και πήγαμε στον Κήπο, κι υστέρα ξεκινήσαμε το Σάββατο το πρωί στις 7 για τους Δελφούς.

Θα έπρεπε να γράψω για όλ' αυτά τα μέρη, και να προσπαθήσω ίσως να φιξάρω μερικές απ' τις σκηνές που τρέχουνε μες στο μυαλό μου καθώς τρέχουμε με τ' αυτοκίνητο. Γιατί κάναμε πολύ μακρινές διαδρομές. Κι ο αέρας κι ο ήλιος — α πώς πρήζονταν τα χείλη μας και μαυρίζανε καί σκάγανε κι η μύτη μας ξεφλούδιζε και τα μάγουλά μας κοκκινίζανε σαν να καθόμασταν μπροστά σε πολύ δυνατή φωτιά. Η κοκεταρία έκανε φτερά.

Γίνεσαι τελικά χωριάτης. Αυτό μου θυμίζει πώς πήδηξα απ' τη χαρά μου όταν είδα μια αρκετά καλοντυμένη γυναίκα στο σαλόνι του ξενοδοχείου Ματζέστικ να πίνει το ποτό της μ' έναν ευφραδέστατο ηλικιωμένο κύριο το απόγευμα που γυρίσαμε, σκονισμένοι, στεγνοί, κόκκινοι, χρυσωποί, μαυριδεροί, καφετιοί, τσαλακωμένοι (οι ρυτίδες της Μάρτζερυ είναι σαν τις ραβδώσεις στο πετσί άγριου ζώου). Όταν περάσεις τέσσερις-πέντε μέρες με τους χωρικούς και τη στερεή, αφρόντιστη ομορφιά τους, αισθάνεσαι να δονούνται από τη σπιρτάδα και το ραφινάρισμα του πολιτισμού οι πιο υψηλές κλίμακες των νεύρων σου — οι νότες του βιολιού.

Η Ελλάδα λοιπόν, για να γυρίσουμε στην Ελλάδα, είναι μια χώρα τόσο παλιά που είναι σαν να περιφέρεσαι σε σεληνιακά τοπία.

Χτες βράδυ, στο ύψωμα πάνω απ' τους Δελφούς, στο φως του δειλινού, ενώ η Ιτέα άρχιζε να τρεμοσβήνει δίπλα στη θάλασσα, στον κόλπο ένα καράβι, στο βάθος τα χιονισμένα βουνά, μπροστά μας απλωσιές καταπράσινες και κοκκινωπές, όπου κατσίκια και πρόβατα έβοσκαν, και τ' αυτοκίνητα περνούσαν αργά στο δρόμο που ξετυλιγόταν κάτω απ' τα πόδια μας, χτες βράδυ που καθόμασταν εκεί, ήρθε τρέχοντας προς το μέρος μας το κορίτσι που βόσκει τις γίδες, σαν για να μαζέψει το κοπάδι της, αλλά στην πραγματικότητα μόνο για να μας μιλήσει.
Ούτε φόβος ούτε αμήχανα γελάκια ούτε ντροπές. Στάθηκε μπροστά μας σαν να 'ταν κάτι το φυσικό. Η Μάρτζερυ τής έδωσε τα κιάλια για να κοιτάξει, πρώτα απ' την καλή, ύστερα απ' την ανάποδη. Ύστερα μας είπε πώς λέγονται διάφορα πράγματα. Skotos {σκουτί} λέγεται το τραχύ χοντρό πανωφόρι της, ouranos o ουρανός, lullulin {λουλούδι} το λουλούδι, το ρολόι μου λέγεται orologe, το αυτοκίνητο — δε θυμάμαι.

Φτάσαμε λοιπόν στο τελευταίο βράδυ, πολλή ζέστη, πολλή σκόνη. Το μεγάφωνο βρυχάται' o Λέναρντ διαβάζει, χωρίς συμπάθεια, το βιβλίο της Έθελ Σμίθ' είναι επτά παρά δύο λεπτά και άρα μου μένει μισή περίπου ώρα για να γεμίσω τούτο το τετράδιο. Χρησιμοποίησα μόνο δέκα από τις εκατό πένες μου' μελάνι έχω ακόμη άφθονο' πόσες άγραφες σελίδες μού μένουν. Ιδού το αποτέλεσμα των καλύτερων διακοπών μας εδώ και χρόνια.